Odszkodowanie z tytuł nieodpłatnej opieki sprawowanej przez osoby bliskie

Osoby poszkodowane w wypadku komunikacyjnym mają prawo ubiegać się od towarzystwa ubezpieczeniowego o odszkodowanie obejmujące koszty leczenia i rehabilitacji. Co jednak, gdy opieka nad poszkodowanym sprawowana jest nieodpłatnie, przez osoby bliskie? Czy wówczas, gdy poszkodowany nie poniósł wydatków na opiekę, może się on ubiegać o odszkodowanie? Dotychczas zagadnienie to było przedmiotem różnych rozstrzygnięć sądów, dlatego też Rzecznik Finansowy, zwrócił się do Sądu Najwyższego o uchwałę rozstrzygającą rozbieżności w orzecznictwie w tego typu sporach.

Odmowa wypłaty odszkodowania z tytułu nieodpłatnej opieki sprawowanej przez osoby bliskie

Przez długi czas towarzystwa ubezpieczeniowe pozytywnie rozpatrywały wnioski osób poszkodowanych o odszkodowanie z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nimi przez osoby bliskie. Praktyka ta jednak jakiś czas temu została zakwestionowana przez niektóre zakłady ubezpieczeń. Odmawiając wypłaty odszkodowania, zakłady ubezpieczeń argumentowały, że odszkodowanie obejmuje jedynie takie wydatki, które faktycznie zostały poniesione. Poszkodowani mierzyli się z koniecznością udowodnienia poniesionych wydatków, choć oczywistym jest, ze osoba bliska, oferująca swą pomoc z potrzeby serca, chcąca ulżyć poszkodowanemu w cierpieniu, nie robi tego odpłatnie.
Sprawy takie wielokrotnie trafiały na drogę postępowania sądowego, i choć w większości przypadków sądy stawały po stronie poszkodowanego, orzecznictwo to nie było jednolite.

Uchwała Sądu Najwyższego

Rzecznik Finansowy zdecydowanie stał na stanowisku, że za nieodpłatną opiekę nad poszkodowanym sprawowaną przez osoby mu bliskie, należy się odszkodowanie, dlatego też zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie.

Sąd Najwyższy 22 lipca 2020 r. w sentencji uchwały III CZP 31/19 stwierdził, że:
„Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie.”

Treść uchwały ma istotne znaczenie dla osób chcących dochodzić od towarzystw ubezpieczeniowych odszkodowania z tytułu kosztów opieki świadczonych przez osoby bliskie. Otwiera to drogę poszkodowanym do ubiegania się o środki pozwalające na zapewnienie należytej opieki. Środki mogą zostać przeznaczone na skorzystanie z profesjonalnego opiekuna bądź pielęgniarki. Zrozumiałym jest jednak, że osoba poszkodowana preferuje, by opiekę nad nim sprawowała osoba najbliższa. Opieka sprawowana przez osoby bliskie ma także wymiar wsparcia emocjonalnego, które jest nie do przecenienia w procesie dochodzenia poszkodowanego do zdrowia. Nie powinno więc dziwić, że osoby poszkodowane, chętnie korzystają ze wsparcia osób, z którymi łączy je bliska więź emocjonalna, zamiast korzystać z odpłatnej pomocy wyspecjalizowanych opiekunów. Bliscy osoby poszkodowanej, niejednokrotnie w obliczu trudności z jakimi mierzy się poszkodowany, chcąc zapewnić mu jak najlepszą opiekę rezygnują z dotychczasowych zajęć, czy nawet pracy zawodowej. Co ważne, brak rezygnacji z pracy zawodowej nie stanowi obecnie negatywnej przesłanki przy przyznawaniu odszkodowania.

Jeśli chodzi o kwestię ustalenia wysokości odszkodowania, brane pod uwagę są stawki rynkowe obowiązujące za wykonywanie usług opiekuńczych. W przypadku osób ciężko poszkodowanych mowa jest o znacznych środkach oscylujących w granicach nawet kilkudziesięciu tysięcy.

Uchwała Sądu Najwyższego jest słuszna niewątpliwie jeszcze pod jednym względem, mianowicie, z bezpłatnej formy opieki korzystają często osoby niezamożne, których nie stać na jej opłacenie. Pomoc ta nie powinna prowadzić do zmniejszenia zakresu zobowiązania odszkodowawczego sprawcy szkody.

Podjęta przez Sąd Najwyższy uchwała powinna niewątpliwie wpłynąć na wydawane przez towarzystwa ubezpieczeniowe decyzje, a postępowania likwidacyjne, w których odmówiono zapłaty roszczeń powinny być wznowione.

Kancelaria Prawna Subsydium w ramach świadczonej pomocy prawnej oferuje dochodzenie odszkodowania z tytułu nieodpłatnej opieki osoby bliskiej nad poszkodowanym. Jeśli otrzymali Państwo odmowę wypłaty odszkodowania, zapraszamy do kontaktu, nasi prawnicy podejmą odpowiednie kroki w celu uzyskania należnej kwoty odszkodowania.

Powrót do listy Pytania do prawnika