Jakie czynniki mają wpływ na wysokość zadośćuczynienia?
Zadośćuczynienie jako świadczenie wypłacane na rzecz osoby poszkodowanej w wypadku komunikacyjnym, ma na celu zrekompensowanie doznanej krzywdy, zarówno fizycznej - odczuwanej jako ból i inne dolegliwości natury zdrowotnej, jak i psychicznej - trauma po wypadku, lęk, poczucie bezradności, cierpienie psychiczne spowodowane kalectwem, czy oszpeceniem. Zadośćuczynienie rekompensuje zatem szkody o charakterze niemajątkowym, czym różni się od odszkodowania, które ma na celu naprawienie szkody majątkowej.
Przepisy prawa zawarte w kodeksie cywilnym nie regulują kwestii czynników, jakie należy wziąć pod uwagę ustalając wysokość zadośćuczynienia, jednak wytyczne te zostały wypracowane na podstawie orzecznictwa sądów powszechnych, a w szczególności Sądu Najwyższego.
Zadośćuczynienie - czynniki mające wpływ na jego wysokość
Analizując linię orzecznictwa w odniesieniu do ustalania wysokości zadośćuczynienia można zauważyć, iż powtarza się szereg kryteriów, które mają wpływ na rozmiar doznanej krzywdy. Są to:
- Stopień trwałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, który będzie przejawiał się jako kalectwo, oszpecenie, ograniczenia ruchome, niezdolność do wykonywania codziennych czynności życiowych. Przyjęło się, że wysokość zadośćuczynienia powinna być proporcjonalna do stopnia uszczerbku na zdrowiu - im wyższy, tym wyższa powinna być kwota zadośćuczynienia. Powyższe kryterium jest jedno z najważniejszych przy ocenie wysokości należnego zadośćuczynienia.
- Długotrwałość choroby, leczenia i rehabilitacji oraz cierpienia psychicznego. Uwzględnia się cierpienie poszkodowanego, ból towarzyszący zabiegom, dokonywane operacje, przywracanie prawidłowych funkcji organizmu, czas dochodzenia poszkodowanego do względnej sprawności, cierpienie psychiczne wiążące się z kalectwem, oszpeceniem, jak również negatywne zmiany w psychice spowodowane chorobą. Wysokość zadośćuczynienia powinna być adekwatna do ogółu cierpień fizycznych, jak i psychicznych, a także ich długotrwałości.
- Wiek osoby poszkodowanej - im poszkodowany był młodszy, tym wyższa kwota zadośćuczynienia mu się należy. W swoim orzecznictwie Sądy biorą pod uwagę, że dla osoby młodej, będącej w pełni sił i możliwości uszczerbek na zdrowiu jest szczególnie dotkliwy, tym bardziej, że wiąże się z tym utrata szans na prowadzenie normalnego życia, utrata zdolności do wykonywania pracy zawodowej, utrata możliwości rozwoju, osiągania zamierzonych celów.
- Płeć osoby poszkodowanej - kryterium płci będzie decydowało w sytuacjach, gdy doznane obrażenia będą rzutowały na przyszłe życie poszkodowanego. Przykładem może być bardzo częsty w przypadku potrąceń pieszych, uraz miednicy. Uraz ten u kobiety może skutkować przeciwskazaniem do zajścia w ciążę i urodzenia dziecka. Identyczny uraz u mężczyzny nie skutkowałby tak daleko idącymi konsekwencjami. W takich okolicznościach zadośćuczynienie dla kobiety, biorąc pod uwagę znacznie większy rozmiar doznanej krzywdy, powinno być znacząco wyższe niż zadośćuczynienie za identyczny uraz dla mężczyzny.
- Poczucie bezradności życiowej i utrata perspektyw na przyszłość, utrata szans na normalne życie poprzez brak możliwości realizacji swoich pasji i zainteresowań, brak możliwości wykonywania pracy zarobkowej, założenia rodziny i posiadania dzieci, poczucie nieprzydatności społecznej wynikające m.in. z konieczności korzystania z opieki osób trzecich
- Inne czynniki, mające wpływ na poczucie krzywdy, które powinny być rozpatrywane indywidualnie w odniesieniu do osoby poszkodowanej. Inaczej zostanie określona krzywda sportowca - kolarza, który w wyniku wypadku komunikacyjnego utraci stopę, która jest istotna w wykonywanej przez niego profesji, a inaczej będzie ona określona w przypadku przeciętnego człowieka, w przypadku identycznego urazu.
Wysokość zadośćuczynienia za uszczerbek na zdrowiu - jak ją szacują towarzystwa ubezpieczeniowe?
Kiedy przeanalizujemy stosowaną przez towarzystwa ubezpieczeniowe praktykę w procesie likwidacji szkód osobowych, dojdziemy do niezbyt optymistycznego dla poszkodowanych wniosku, iż Ubezpieczyciel nierzetelnie dokonuje oceny rozmiaru szkody poprzez nieprawidłowe ustalenie powstałego u osób poszkodowanych trwałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku, co skutkuje wypłatą nieadekwatnych kwoty z tytułu zadośćuczynienia.
Co więcej, ubezpieczyciele szacują uszczerbek na zdrowiu wg własnych wewnętrznych tabeli określających stawki za każdy procent trwałego uszczerbku na zdrowiu. Niejednokrotnie wysokość wspomnianych stawek rażąco (na niekorzyść poszkodowanego) odbiega od stawek zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania. Nagminną praktyką jest także zaniżanie, przez zatrudnionych przez towarzystwa ubezpieczeniowe lekarzy orzeczników, stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu poprzez bagatelizowanie odniesionych przez poszkodowanego obrażeń i ich następstw. Co istotne, opinia lekarza orzecznika wydana w postępowaniu przedsądowym na zlecenie Ubezpieczyciela, nie jest dla poszkodowanego wiążąca. W przypadku skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego, opinię wydają powołani przez sąd biegli sądowi danej specjalizacji, którzy dokonują oceny trwałego i długotrwałego uszczerbku na zdrowiu posługując się tabelą ministerialną.
Kryteria, które bierze pod uwagę Sąd, przy określaniu wysokości zadośćuczynienia
Należy pamiętać jednak, że określony w ujęciu procentowym trwały uszczerbek na zdrowiu, ma jedynie charakter orientacyjny i nie wyczerpuje oceny całości sprawy, zatem nie jest wyznacznikiem wysokości zadośćuczynienia. Sądy uwzględniają całość okoliczności jakie składają się na poczucie doznanej przez poszkodowanego krzywdy i jej rozmiar, a zatem biorą pod uwagę wymienione powyżej czynniki (rozmiar cierpienia, jego długotrwałość, wiek poszkodowanego oraz czynniki indywidualne w odniesienie do konkretnej sprawy). W ostatnich latach możemy zauważyć tendencję do zasądzania przez sądy powszechne wyższych niż to było w przeszłości, kwot zadośćuczynienia, co w przypadku dobra tak cennego jak zdrowie jest niewątpliwie pozytywnym kierunkiem orzecznictwa.
Jako Kancelaria Prawna reprezentujemy naszych Klientów, dochodząc należnego im zadośćuczynienia na drodze postępowania sądowego. W zakładce wyroki znajdą Państwo wyroki sądowe z prowadzonych przez nas spraw. Jak można zauważyć, kwoty proponowane przez towarzystwa ubezpieczeniowe były rażąco niskie w porównaniu z kwotami zasądzonymi przez Sąd. Jeśli doznali Państwo uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku, a ubezpieczyciel zaniżył należne Państwu zadośćuczynienie, zapraszamy do kontaktu, nasi prawnicy podejmą odpowiednie kroki w celu uzyskania należnej kwoty zadośćuczynienia.
Powrót do listy Pytania do prawnika