Poślizgnięcie na chodniku, a odszkodowanie.
Zima jest okresem w którym wzrasta odsetek odnotowanych szkód osobowych takich jak złamania, skręcenia, zwichnięcia kończyn oraz innych obrażeń ciała. Najczęstszą przyczyną tych obrażeń jest upadek na nieodśnieżonym lub oblodzonym chodniku.
Czy w takiej sytuacji możemy ubiegać się o odszkodowanie? Kto jest odpowiedzialny za utrzymanie chodnika? Na te i inne pytania odpowiadamy w artykule na naszej stronie internetowej. Zapraszamy do lektury.
Zgodnie z art. 415 k.c. ten, kto ze swojej winy wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia. Zgodnie z ustawą z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. nr 19, poz. 115 z późn. zm.) generalnymi zadaniami których niespełnienie powoduje powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej jest w szczególności utrzymywanie nawierzchni dróg, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających, przeciwdziałanie niszczeniu dróg przez ich użytkowników, wprowadzanie ograniczeń lub zamykanie dróg i drogowych obiektów inżynierskich dla ruchu oraz wyznaczanie objazdów drogami różnej kategorii, gdy występuje bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa osób lub mienia, odpowiednie ich znakowanie m.in. wskazujące na występujące zimą zagrożenia.
Kto odpowiada za utrzymanie chodnika w odpowiednim stanie?
Za chodnik i utrzymanie go w należytym stanie odpowiedzialność ponosi właściciel lub zarządca nieruchomości, przy której znajduje się chodnik i to do niego kierujemy nasze roszczenia o naprawienie szkód powstałych w wyniku zdarzenia, np. poślizgnięcia się na nieodśnieżonym czy oblodzonym chodniku.
Zgodnie z art. 20 pkt 4 w zw. z art. 19 ustawy o drogach publicznych obowiązek utrzymania w czystości nawierzchni chodników przy każdej kategorii drogi publicznej, także położonej w mieście i nie będącej autostradą, ani drogą ekspresową spoczywa na zarządcy tej drogi (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 1999 r. I CKN 1005/97, niepubl.). Ponadto z art. 5 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 2 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości – wynika, iż uprzątanie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, należy do obowiązków właścicieli i użytkowników wieczystych tych nieruchomości.
Jeżeli w świetle wskazanych wyżej przepisów obowiązek utrzymania porządku i czystości na określonym chodniku należy zarówno do właściciela (użytkownika wieczystego) nieruchomości położonej wzdłuż chodnika, jak i do zarządu miasta, ich odpowiedzialność za szkody wyrządzone w wyniku naruszenia tego obowiązku jest solidarna, zgodnie z art. 441 § 1 k.c.
Dodatkowo, oprócz ustawy, na terenie poszczególnych gmin obowiązują regulaminy utrzymywania czystości i porządku, które uchwalone przez Rady Gmin stanowią akty prawa miejscowego. Regulaminy te dotyczą m.in. uszczegółowienia przepisów dotyczących porządku na terenie gminy, np. uprzątania błota, śniegu, lodu.
Obie ustawy zawierają także definicję chodnika. Zgodnie z art. 4 pkt 6 ustawy o drogach publicznych, chodnikiem jest część drogi przeznaczona do ruchu pieszego, zaś zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości, za chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości.
Żadna z tych definicji nie określa szerokości chodnika, a więc nie ogranicza, przez podanie wymiaru, szerokości wydzielonego miejsca przeznaczonego do ruchu pieszych, które może być uznane za chodnik. Nie określa też, jakiej szerokości pas gruntu obowiązana jest utrzymywać w porządku osoba do tego zobowiązana, jeżeli jej nieruchomość przylega do placu. Podkreślić trzeba, że także ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 24 ze zm.), która w art. 2 pkt 9 również definiuje chodnik jako część drogi przeznaczoną do ruchu pieszych, nie wskazuje szerokości chodnika.
Podstawy odpowiedzialności sprawcy
Sprawcy w tego typu szkodach odpowiadają na zasadzie winy. Podstawę ich odpowiedzialności określa art. 415 k.c. poprzez stwierdzenie, że obowiązany do naprawienia szkody jest ten, kto wyrządził szkodę ze swojej winy. Potwierdza to linia orzecznictwa, m.in. wyrok SN z dnia 10 czerwca 2005 r. (sygn. akt II CK 719/04, niepubl.), w którym Sąd stwierdził, że jeżeli z winy zarządcy drogi publicznej doszło na niej do niebezpiecznego wypadku, to ponosi on odpowiedzialność na zasadzie winy.
Aby powstała odpowiedzialność sprawcy muszą wystąpić kumulatywnie trzy przesłanki:
- powstanie szkody (np. złamanie/skręcenie/zwichnięcie/zerwanie więzadeł/inne obrażenia ciała) w wyniku upadku na śliskim oblodzonym lub nieodśnieżonym chodniku
- szkoda musi być konsekwencją zawinionego działania lub zaniechania sprawcy
- musi istnieć związek przyczynowy pomiędzy szkodą i zawinionym zachowaniem lub zaniechaniem sprawcy.
Ciężar wykazania ww. przesłanek spoczywa w całości na stronie występującej z roszczeniem deliktowym. Dlatego tak ważna rolę odgrywa zabezpieczenie materiału dowodowego.
Zabezpieczenie dowodów oraz dokumentacja medyczna
Istotnym elementem skutecznego dochodzenia roszczeń jest również odpowiednie zabezpieczenie dowodów, ponieważ ciężar udowodnienia zgodnie z art. 6 k.c. spoczywa na poszkodowanym. Z tego względu szczególnie ważne jest zebranie dowodów w postaci np. zeznań świadków, oświadczeń osób zamieszkujących w pobliżu, notatek policyjnych oraz jeśli to możliwe to zdjęcia z miejsca zdarzenia. Na dalszym etapie sprawy pomocne będzie kompletowanie całej dokumentacji medycznej przebytego, aktualnego oraz przyszłego leczenia szpitalnego i rehabilitacji w postaci np. faktur, rachunków (np. za leki, kule, stabilizatory itp.), wizyt w placówkach służby zdrowia, opieki osób trzecich.
Roszczenia
Obecnie zarządy dróg, właściciele nieruchomości, podmioty trudniące się utrzymywaniem czystości i porządku oraz inni potencjalni sprawcy omawianych powyżej szkód korzystają coraz powszechniej z ubezpieczenia OC. Dochodząc roszczeń z umowy ubezpieczenia OC poszkodowany działając na podstawie art. 822 § 4 k.c. może zwrócić się bezpośrednio do ubezpieczyciela, który udziela takim podmiotom ochrony ubezpieczeniowej z tytułu OC.
Poszkodowany może żądać szeregu świadczeń wynikających z przepisów kodeksu cywilnego. Katalog ten obejmuje m.in.:
- zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę (art. 445 k.c. w zw. z art. 444 k.c.)
- zwrot kosztów związanych z wypadkiem, m.in. kosztów rehabilitacji, leczenia (art. 444 § 1 k.c.)
- w określonych przypadkach rentę uzupełniającą (art. 447 k.c.)
- w określonych przypadkach rentę z tytułu zwiększonych potrzeb (art. 444 § 2 k.c.)
Dochodzenie odszkodowania to z reguły skomplikowana sprawa, która prowadzona w sposób nieumiejętny może zakończyć się niepowodzeniem. Nasza Kancelaria to zespół profesjonalnych i doświadczonych prawników wyspecjalizowanych w podobnych przypadkach, którzy z chęcią udzielą Państwu pomocy.
Powrót do listy Pytania do prawnika